Het nieuwste stuk van Victoria heeft heel wat stof doen opwaaien. Neen, dit was geen misplaatste publiciteitsstunt van de makers. Wel een verwoede poging om hen het zwijgen op te leggen door de vrouw die beschuldigd is op het proces waarop “Aalst” gebaseerd is.
Het gaat om een assisenproces uit 1999 waarop een echtpaar veroordeeld werd voor de gruwelijke moord op hun twee kinderen, een baby en een jongen van acht. Victoria vermengde openbare stukken uit het proces en een documentaire uit Koppen met teksten van Dimitri Verhulst. Hij voelde zich door toevallige gemeenschappelijke ervaringen (o.a. opgroeien in een instelling) op een vreemde manier zowel verbonden als verbijsterd omdat de maatschappelijke achtergrond van de daders op het proces zo werd uitgemolken.
Dit alles resulteerde in factietheater, theater waar feit en fictie hand in hand gaan.
Gelukkig gaf de rechter in kortgeding de vrouw in kwestie ongelijk en kon de voorstelling doorgaan. “Aalst” is dan ook een zeer integer, maar tegelijk beklijvend stuk. Geregeld kreeg ik echt kippenvel bij het horen van de teksten en de onverschilligheid van het koppel. Het verhaal, de acteurs én de muziek maakten het een opmerkelijk geheel. Maatschappijkritisch en soms gruwelijk hard, maar zonder zwaarmoedig te zijn.
Het stuk begint nochtans erg grappig. Je ziet de twee acteurs zitten op een stoel met daarnaast een microfoon en een verder leeg decor. Ondertussen hoor je als het ware een nepschetenserenade van Das Pop. Daarna wordt het echter meteen bittere ernst. Onverbloemd wordt verteld over de gruwelijke moorden van het ouderpaar. De stille momenten én de andere muziekfragmenten snijden door merg en been.
Lies Pauwels en Felix Van Groeningen zetten hun personages erg sterk neer. Ze slaagden erin hen geloofwaardig over te brengen: naïef en maatschappelijk incompetent, maar zonder hen belachelijk te maken. Vaak gaven ze absurde en komische verklaringen voor hun daden, maar het publiek geeft geen krimp. De situaties zijn eerder om te huilen dan om te lachen.
Er wordt niet echt een oordeel geveld over de personages, hoewel het einde misschien net iets te suggestief is. Ik zag in het stuk veeleer een kritiek op het assisenproces: de suggestieve vragen, hoe banaliteiten uit het verleden en de maatschappelijke achtergrond van de beschuldigden erbij gesleurd wordt, hoe ze ingedeeld worden in het vakje van de profiteurs en nietsnutten. De stem van de rechter werd dan ook ingesproken door “Zakki”, die zijn quizmasterrol van bij het begin duidelijk maakt : “U speelt graag kruiswoordraadsels, is het niet?” is zijn eerste vraag.
Kortom “Aalst” is een gruwelijke sterke voorstelling waarin harde situaties aan bod komen. Beklijvende zonder zwaarmoedig te worden. Alleen jammer van het hele mediacircus…
Toch kon ik een licht voyeurisme-gevoel niet onderdrukken : een uur lang kijken mensen die wat van hun leven gemaakt hebben naar het relaas van twee personen aan de zelfkant van de maatschappij. We weten dat zulke mensen bestaan, maar ze zullen niet zelf naar deze voorstelling komen. We mogen ons gelukkig prijzen…
'Aalst is nog te zien op 23, 24, 25 en 26 februari om 20u in de Minardschouwburg te Gent en gaat daarna op toernee.