Enige tijd geleden viel de dvd van “Crash” in mijn brievenbus. Toen nog een film die bij het grote publiek nauwelijks een belletje deed rinkelen. Maar sinds de recente Oscaruitreiking is dat anders. “Crash” is immers die film die ervoor zorgt dat die uitgesproken favoriet “Brokeback Mountain” letterlijk struikelt aan de finish en nipt die ultieme bekroning misloopt, namelijk de Oscar van beste film. Terecht, want “Crash” bevat een boodschap die universeler en zoveel duidelijker weerklinkt dan die van onze roze vrienden. “Crash” verdient deze aandacht net zoals die andere totaal genegeerde maar ijzersterke “The Constant Gardner”.
In de komende twee dagen wordt het leven van onze hoofdfiguren danig door elkaar geschud. Plaats van het gebeuren is Los Angeles. De oorzaken van deze menselijke aardbeving zijn racisme, vooroordelen, stereotypering en tal van latente haatgevoelens die hun weg naar de oppervlakte vinden. Twee zwarte jongeren veroordelen de visie die de maatschappij op hen heeft maar toch plegen ze een carjacking. Vanaf dan moet de allochtone meid van Jean (Sandra Bullock) het ontgelden. Ook de slotenmaker krijgt er van langs omwille van zijn uiterlijk. Datzelfde overkomt hem als hij het slot herstelt bij een winkelier. Niet veel verder worden een zwarte filmregisseur en zijn vrouw (Thandie Newton) tegengehouden door de jaloerse politieagent Ryan (Matt Dillon) en zijn partner Hanson (Ryan Phillippe). Twee andere agenten waaronder Graham (Don Cheadle) hebben het ook niet makkelijk, vooral door de afkeurende houding van zijn moeder op hun relatie. Bij iedereen tikt een tijdbom en voor iedereen is de aanvaring met de andere net datgene wat die tijdbom activeert.
Zelden gebeurt het dan een film je daadwerkelijk bij de keel grijpt. Laat staan dat het tot twee keer toe gebeurt in dezelfde film. En vervolgens nog een derde keer dankzij een magistraal nummer zoals “In The Deep” gezongen door Bird York. “Crash” is niet vernieuwend qua uitwerking. Dergelijke films zijn immers eigen aan regisseur Robert Altman. Het is de boodschap die recht voor de raap wordt verteld die de film zo krachtig maakt. Paul Haggis schudt de kijker wakker met zijn universele boodschap. Je kan met een bepaalde situatie lachen maar waarom voel je dan achteraf schuldgevoelens dat je ermee hebt gelachen? Zo praat en doet een zwarte regisseur alles om aanvaard te worden, toch wordt hij voor eeuwig en altijd aanzien als een zwarte. Het enige wat hem rest is zijn menselijkheid. Maar ook dat dreigt hij net zoals de andere personages te verliezen.
De speciale editie dvd bevat reacties van alle voornaamste spelers. Als motivatie voor het meewerken aan deze film schuiven ze resoluut het scenario naar voren. Terecht. Het is een van de weinige keren dat ik kan schrijven dat een film een ijzersterk scenario heeft. Haggis slaat je om de oren met uitspraken waarvan diezelfde oren gaan tuiten. “…You brush past people, people bump into you. In L.A., nobody touches you. We're always behind this metal and glass. I think we miss that touch so much, that we crash into each other, just so we can feel something.” Als Eminem aan vuilbekkerij doet dan kijken we al lang niet meer op. Maar als Sandra Bullock met haar lief snoetje afgeeft op haar huispersoneel en de onbekende man die gewoon zijn werk doet, pas dan heeft dat effect. Deze personages vertellen open en bloot de lelijke waarheden die velen binnensmonds mompelen. Voor het overige is die vermelding van speciale editie dvd niet echt veel waard. De introductie van Haggis is een niemendalletje, van de B-roll word je niet veel wijzer en het stukje behind the scenes neigt teveel naar een makkelijk promotiefilmpje. Op vlak van extra’s kon het dus stukken beter. Maar dit is en blijft een film die je moet zien.
De extra’s:
- Introductie Paul Haggis (1 min.)
- Interviews
- B-roll (7, 54 min.)
- Behind the scenes (10 min.)
- Music video