De titel deed mij op het eerste gezicht vermoeden dat ik naar een hartverscheurend en overgedramatiseerde Italiaanse film over de liefde en haar vreselijke gevolgen zou gaan kijken. Lekker pathetisch over de liefde jammeren en dan uit de cinemazaal wandelen met het idee ‘Waarom toch, de liefde, het leven, het is toch allemaal zo moeilijk… - zucht.’ Wat dat eerste betreft: ik weet het, ’t is een nogal vrij simpele interpretatie van bovenstaande titel en dit idee bleek verre van correct. (Maar geloof mij: de Italianen, ze zijn ertoe in staat!) Wat betreft het andere, de waaromvragen, zat ik toch al iets dichter in de buurt…
De eerste kennismaking met Titta di Girolamo, het hoofdpersonage uit Le conseguenze dell’amore, spreekt boekdelen. Dit is een film over een man die alleen is. Al lang en ook heel erg alleen. Een man, een vijftiger van Italiaanse afkomst die al enkele jaren in een kamer in een luxueus Zwitsers hotel verblijft. Titta’s leven bestaat uit dagen die min of meer een vaste structuur hebben. Opstaan, naar de balie van het hotel wandelen: Zijn er boodschappen voor mij? Wachten op de nee die steeds volgt. Daarna plaats nemen in dezelfde zetel aan datzelfde raam en dan naar buiten staren naar een straat waar nooit iets gebeurd. Je zou van minder mistroostig worden. Titta straalt dan ook geen enkele levenslust uit. Niets kan hem nog boeien. Tegenover de mensen rondom hem gedraagt hij zich koel en lijkt hij ondoordringbaar, waardoor sommigen hem als nogal arrogant beschouwen. De ideale figuur dus om een psychologische schets rond op te bouwen. En dat is wat Paolo Sorentino doet. In woorden en in sfeer.
Sfeer en woorden die vragen oproepen. Waarom woont di Girolamo in dit luxueuze hotel? Heeft hij grote ontgoochelingen gehad op vlak de liefde misschien? Waarom bekijkt hij alles door een zwarte bril? Waarom komt er iedere week een mysterieuze dame bij hem langs om hem een koffer te overhandigen? Wat zit er in die koffer? Kortom wat is het geheim van deze man? In een traag evoluerende film krijgen we stilaan een uitleg voor deze vragen. Perfect gedoseerd, deeltje per deeltje aangebracht. Tot de film op een moment komt waarop hij plots omslaat. De schets van het hoofdpersonage blijkt niet alleen aanleiding te geven tot een pyschologische karakterschets van deze eenzame persoon maar blijkt volgens de regisseur ook de mogelijkheid in zich te dragen om te switchen naar een genrefilm, een misdaadfilm. Een switch die ik niet zo geslaagd vind. De misdaad waar het allemaal blijkt om te gaan geeft wel een verklaring aan di Girolamo’s visie op het leven. Toch is ze te vreemd, te weinig uitgewerkt misschien en breekt ze net iets teveel met de sfeer van het eerste deel van deze film. De sfeer blijft wel hangen maar mengt zich deels met de sfeer die bij het genre van de misdaadfilm aanleunt en moet in ‘het tweede deel van de film’ nu ook mee deze inhoudelijke switch in ondersteunen. Een combinatie die niet zo best aanvoelt.
Toch is Le conseguenze dell’amore een film die mij wel zal bijblijven als een visueel stijlvolle en esthetisch wel zeer verantwoorde film dan. Rustig en beheerst, donker en grauw, net zoals di Girolamo, bouwt Sorentino de sfeer van deze Le conseguenze dell’amore immers op. En dat alles aangevuld met koele, ook wel coole, muziek die bijdraagt aan de afstandelijkheid van het hoofdpersonage en op andere momenten het intrieste van dit verhaal laat horen. Het intrieste verhaal dat even een vreemde draai maakt maar gelukkig op het einde toch nog naar de keel grijpt in een door en door trieste en donkere eindscène.
Hoh, ik krijg al schrik voor de eenzaamheid nu ik na dit alles ook nog eens van mijn Café Civilisé vrienden afscheid moet nemen…
Griet Baeten
Redacteur Café Civilisé (voor de laatste keer)